ปางมะผ้าเป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดแม่ฮ่องสอน ที่จะมีภูมิประเทศเป็นภูเขาสูง มีความอุดมสมบูรณ์ด้วยป่าไม้และลำห้วย มีพื้นที่การเพาะปลูกตามไหล่เขาที่สูงชัน แต่จะเป็นพืชผักเสียส่วนใหญ่ แต่จะมีพื้นที่นาไม่มากนักเพราะมีพื้นที่ราบแค่เล็กน้อย โดยอำเภอปางมะผ้ามีความหลากหลายด้วยประชากรที่เป็นชนเผ่า ที่มีชนพื้นเองเป็นไทญวณ ไทใหญ่ ชาวเขาเผ่าลีซอ เผ่ามูเซอร์ดำ เป็นต้น จึงเกิดเป้นความหลากหลายของวัฒนธรรม ประเพณี และสังคม มีการละเล่นในหน้าเทศกาลต่าง ๆ ที่แตกต่างกัน จึงเป็นเหมือนศูนย์รวมของแหล่งการแสดงทางวัฒนธรรมที่ดีอย่างมาก และยังมีความหลากหลายทางศาสนาที่มีวัดพุทธ 12 แห่ง และมีโบสถ์คริสต์ 10 แห่ง
ปางมะผ้าโดดเด่นในด้านการทอผ้า และย้อมผ้าในรูปแบบต้นตำรับของชาวเผ่า ที่แต่ละชนเผ่าก็มีลายและการทำสีที่แตกต่างกันออกไป แต่สีที่ย้อมจะเหมือนกัน คือการเน้นสีที่เป็นธรรมชาติเท่านั้น ที่จะทำมาจากของใกล้ตัวในชุมชนอย่างเช่นเปลือกไม้ ลูกไม้ หรือใบไม้ต่าง ๆ ที่มีอยู่ในป่าเท่านั้น แหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญของที่นี่คือถ้ำน้ำลอด เป็นแหล่งศึกษาธรรมชาติ ที่ห่างออกมาจากตัวเมืองแม่ฮ่องสอน 77 กิโลเมตร เป็นแหล่งโบราณคดีที่สำคัญ ซึ่งมีน้ำไหลมาจากห้วยน้ำลางและจะไหลลอดภูเขาออกไปทะลุอีกด้านหนึ่ง ทำให้เกิดเป็นถ้ำที่มีหินงอกหินย้อยที่สวยงาม ทั้งยังมีความเก่าแก่จากการที่ได้ขุดค้นพบเครื่องมือเครื่องใช้ภายในถ้ำที่มีอายุมากกว่า 2,000 ปี ภายในถ้ำมีความยาวประมาณ 1 กิโลเมตร เหมือนกับห้องโถงใหญ่ ทั้งนี้ยังมารค้นพบถ้ำที่อยู่ใกล้เคียงกันอีกมากมายหลายถ้ำ แต่ก็ยังไม่มีการพานักท่องเที่ยวเข้าไป เพราะในบางพื้นที่มีความลึกของน้ำที่ค่อนข้างมาก จึงยังไม่เครื่องอำนวยความสะดวกใด ๆ เข้าไปถึง และยังถือว่าเป็นอัตรายอยู่อย่างมาก ใครที่ชื่นชอบการชมวิวก็ไม่ควรพลาดจุดชมวิวปางมะผ้า ซึ่งตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของตัวอำเภอเมืองแม่ฮ่องสอนที่สามารถเดินทางโดยรถยนต์ด้วยระยะทาง 67 กม.
ปางมะผ้าจะขึ้นชื่อในเรื่องสถานที่ท่องเที่ยวทางธรรมชาติ โดยเฉพาะถ้ำน้ำที่มีการค้นพบใหม่อยู่เรื่อย ๆ แต่มีชื่อเสียงอีกที่ก็จะเป็นถ้ำผีแมนที่มีการเข้าไปเจอโลงศพของมนุษย์ก่อนประวัติศาสตร์ ที่พบได้มากถึง 74 แห่งในปางมะผ้า แต่ถ้ำผีแมนแห่งนี้จะเป็นที่รู้จักกันมากที่สุด และสามารถเข้าถึงได้โดยไม่ต้องใช้คนนำทางเพราะไปได้ง่ายอย่างมาก และมีการติดตั้งไฟฟ้าภายในถ้ำ เพื่อให้สามารถชมถ้ำได้อย่างชัดเจน นอกจากนี้ก็ยังมีถ้ำแม่ละนาที่เหมาะสำหรับนักผจญภัยตัวจริงเท่านั้นที่จะมาลองถ้ำแห่งนี้